NU Step to PhD: Ержігіт Бапин, PhD in Science, Engineering and Technology бағдарламасының түлегі
Nu Step to PhD айдарындағы біздің кезекті қонағымыз – Ержігіт Бапин, PhD in Science, Engineering and Technology бағдарламасының түлегі, НУ ИЦҒМ. Юлия – “Болашақ” бағдарламасының стипендиаты (in Energy Systems, University of Wisconsin-Madison, USA, 2014). Қазіргі уақытта ол Tetra Tech-те Еуропалық Қайта құру және Даму Банкі (ЕҚДБ) мен USAID қаржыландыратын жобада Қазақстан Республикасында энергетика секторының төмен көміртекті дамуының тұжырымдамасын әзірлеу бойынша Энергетика секторының сарапшысы ретінде жұмыс істейді.
Өзіңіздің докторлық зерттеуіңіз туралы айтып беріңізші
Менің докторлық диссертациямның тақырыбы «Электрлік және электромеханикалық жүйелердің тиімді және сенімді жұмыс істеуі үшін ықтимал тәсілдерді қолдану» деп аталады. Менің зерттеуім энергетикалық жүйелерін басқару мен жолаушылар лифтілерін жүйелерін басқарудың жаңа тәсілдерін жасауға негізделген. Энергия жүйелері мен лифтілерді басқарудың дәстүрлі алгоритмдері мен әдістері детерминистік тәсілге негізделген, мұнда жүйелерде болып жатқан оқиғалар арасындағы байланыс қатаң анықталған заңдылықтарға сәйкес жүзеге асырылады. Өкінішке орай, бұл тәсілдің кемшіліктері бар: кездейсоқ және/немесе болжанбайтын оқиғаларға барабар жауап беру мүмкін емес. Менің зерттеуімнің мақсаты – ықтимал тәсілге негізделген басқару алгоритмдерін жасау. Мұндай тәсілде жаңартылатын энергия көздерін (ЖЭК) өндіруді болжаудың қателігі немесе әртүрлі қабаттарда лифт күтетін адамдар саны сияқты параметрлер ескеріледі.
Сіздің жұмысыңыздың қолданбалы мәні неде?
Менің әдістемемді, мысалы, лифтілерді басқару жүйелерінде қолдану жолаушыларды тасымалдауды ғимаратты басқару тұрғысынан тиімдірек жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Басқаша айтқанда, лифт күтетін адамдардың саны, сондай-ақ жолаушылардың лифтілерді күту уақыты азаяды. Егер энергетикалық жүйелер туралы айтатын болсақ, онда менің көзқарасымның басты артықшылығы – талап етілетін қуат резервтерін дәлірек анықтау. Қуат резервтерін айқындау дәлдігінің маңыздылығы энергия жүйесі жұмысының экономикалық құрамдас бөлігіне және елдің жалпы энергия теңгеріміндегі ЖЭК үлесінің ұлғаюына байланысты.
Диссертацияңыз бойынша жұмыс барысы туралы не айта аласыз?
Менің NU докторантурасындағы алғашқы оқу жылым ең қиын болды. Негізгі қиындық – бірінші оқу жылының соңына дейін абстрактілі идеядан зерттеу туралы нақты көзқарас қалыптастыру және жобаны комиссия алдында қорғау қажет болды. Мен алғашқы қорғауым сәтсіз аяқталды, профессорлар менің жобамды нашар деп, быт-шытын шығарып, қайта қорғауға дайындалуға үш ай уақыт берді. Айта кетерлік жайт, алғашқы қорғау кезінде маған берілген ескертулер зерттеуді одан әрі жүзеге асыруда оң рөл атқарды. Екінші қорғау жақсы өтті. Осыдан жарты жыл өткен соң конференцияға арналған менің алғашқы мақалам шықты. Менің оқуымның екінші жылы жетекшімнің ауысуымен ерекшеленді. Менің жаңа ғылыми жетекшім профессор Василис Зарикас зерттеу жұмысының барлық қыр-сырын түсіндіріп, зерттеудің одан әрі даму жолын анықтауға көмектесті және маған статистикалық талдаудың жаңа әдістері мен құралдарын үйретті. Seds профессоры Луис Рохас-Солорзаноның SEDS докторантура бағдарламасын дамытуға қосқан үлесі үшін қосқан үлесін атап өткен жөн. Егер SEDS докторантура бағдарламасын 5 жыл бұрын қандай болғанын және қазір қандай екенін салыстыратын болсақ, сапалық тұрғыда өскені көрініп тұр! NU студент докторанттарына ұсынылатын жағдайлар да айтарлықтай жақсарды. Біз талапкерлер арасында бәсекелестіктің едәуір артқанын және шетелдік студенттер санының көбейгенін көріп отырмыз.
Болашақ докторанттарға не тілейсіз?
Мен жоспарланған зерттеу тақырыбын мүмкіндігінше ертерек зерттей бастауды ұсынамын. Ғылыми жетекшіні іздеуді докторантураға құжат тапсырудан бұрын бастау керек. Бұл сіздің әрекет ету және өзіңіздің сәтті қорғау мүмкіндігіңізді едәуір арттырады. Болашақ докторанттарға да шыдамдылық пен табандылық тілегім келеді, докторантураны жалғастырудан бас тарту ойы сізді үнемі мазалайтын болады. Бірақ бұл қалыпты жағдай екенін және барлық докторанттардың басынан кешіретін жайт екенін түсіну керек.