Galym-Galam: Санг Ву Мун, NU SEDS Aссистент профессоры

Санг Ву Мун – NU SEDS Accистент профессоры, сейсмикалық қауіптіліктің ықтималды талдауын пайдалана отырып, Қазақстанның оңтүстігі мен оңтүстік-шығысындағы құрылыстар үшін жер сілкінісінен болатын қауіп пен қатерді бағалау жөніндегі зерттеу жобасымен жұмыс істейді. Назарбаев Университетіне келгенге дейін доктор Мун Сингапур Ұлттық университетінде ғылыми қызметкер болып жұмыс істеді. Ол АҚШ-тың азаматтық құрылыс саласындағы кәсіби инженер лицензиясына ие.

Сіз біліміңіз бен кәсіби тәжірибеңіз туралы айтып бере аласыз ба?

Мен Сеулдегі (Корея) Ханьян университетінде азаматтық құрылыс бакалавры және магистр дәрежесін алдым. Әскери қызметтің орнына, мен Юнма инженерлік-геологиялық зерттеулер кафедрасында 4 жыл жұмыс істедім. Мені бірнеше құрылыс жобалары үшін инфрақұрылымды жобалау үшін жалдады. Әскери қызметті аяқтағаннан кейін, 2014 жылы Урбана-Шампейндегі Иллинойс университетінде PhD дәрежесін тәмамдадым. Профессор Юсеф Хашаш басшылығымен жұмыс істеп, есептеу геомеханикасы және геотехникалық сейсмикалық төзімділік сияқты екі зерттеу тақырыбына назар аударадым. NU-ға келгенге дейін мен Сингапур Ұлттық университетінде постдокторлық ғылыми қызметкер ретінде жұмыс істедім. Менде АҚШ-тың азаматтық құрылыс саласындағы кәсіби инженер (PE) лицензиясы бар.

Сіз өзіңіздің қазіргі зерттеу жобаңыз туралы айтып бере аласыз ба?

Менің ғылыми қызығушылықтарым негізінен геотехникалық / геофизикалық инженерияның төрт тақырыбына бөлінеді: 

(1) табиғи қауіптерді бағалау және олардың салдарын жұмсарту; (2)геотехникалық және геофизикалық объектілердің (топырақ пен тау жыныстарының) сипаттамасы; (3) топырақты жақсарту / тұрақтандыру; (4) тұрақты даму үшін жанама өнімдерді қолдану.

Менің зерттеу қызығушылықтарыма сүйене отырып, мен бірнеше ғылыми жобаларда жұмыс жасаймын:

•  “Қазақстандағы қолданыстағы және жаңа құрылыстарға жергілікті әсерлерді ескере отырып, сейсмикалық қауіпті ықтималды бағалау”. Бұл зерттеу жобасының негізгі мақсаты сейсмикалық қауіптіліктің ықтималды талдауын объектіге жергілікті әсермен және пәнаралық тәсіл көмегімен құрылымдық динамикалық талдаумен біріктіре отырып, Қазақстанның оңтүстігі мен оңтүстік-шығысындағы құрылыстар үшін жер сілкіністерінен туындайтын қауіп пен қатерді бағалау болып табылады.
• “Қазақстанда экологиялық таза байланыстырушы заттарды пайдалана отырып, топырақты жақсартудың тұрақты және инновациялық технологиясын әзірлеу”. Бұл жобаның мақсаты – Қазақстандағы ауа райы қатал типтік / проблемалы топырақтың геотехникалық қасиеттерін сипаттау (мысалы, сульфатсыз / тұзсыз кең топырақ) және топырақты жақсарту үшін экологиялық таза байланыстырғыштарды қолдану бойынша жобалаудың практикалық ұсыныстары мен критерийлерін ұсыну.
• “Өнеркәсіптік жоба ретінде әртүрлі мақсаттар үшін негізгі оттегі пешінің қожын қолдану”. Мысалы, болат өндіру процесінде жанама өнімдердің әр түрлі түрлері алынды, ал табиғи қиыршық тас Қазақстанда темір жол салу үшін пайдаланылды. Жоба негізінен жергілікті ГОСТ стандарты негізінде табиғи қиыршық тасқа балама ретінде теміржол балласты материалдарындағы шлактардың қолданылуын зерттеу әрі бағалаудан тұрады.

Зерттеудің негізгі нәтижелері қандай?

Зерттеудің бірнеше негізгі нәтижелері бар, атап айтқанда:

Цемент технологиясында кальций сульфоалюминаты цементін қолдану жақында жаһандық жылыну мен климаттың өзгеруіне байланысты әдеттегі портландцементке балама ретінде енгізілді.

Топырақты тұрақтандыруға / жақсартуға арналған геотехникалық қосымшаларда алғашқы сынақ ретінде кальций сульфоалюминаты цементін қолдану зерттелді, ол қарапайым портландцементке қарағанда көміртегі ізі әлдеқайда аз, кальций сульфоалюминаты цементі де, басқа да экологиялық таза байланыстырғыштар Қазақстанда ауа-райының қолайсыздығы бар типтік / проблемалы топырақтарға қолданылуы мүмкін.

Сингапурде жер бетіндегі толқындарды көп арналы талдау және микротреморларды өлшеу сияқты геофизикалық сынақтар арқылы байырғы жыныстардың тереңдігін бағалау әдістемесі ұсынылды. Содан кейін инфрақұрылымды жасамас бұрын түпкі жыныстардың тереңдігін анықтау үшін орнатылған ұңғымалардың саны оңтайландырылады, нәтижесінде құрылыс шығындары үнемделеді.

19 ғасырда және 20 ғасырдың басында Қазақстанда бірнеше қиратушы жер сілкіністері орын алды және кіші магнитудадағы бірқатар жер сілкіністері жиі тіркелді. Сейсмикалық қауіптілік пен сұйылту әлеуетін бағалау бойынша алғашқы зерттеу жүргізілді, сейсмикалық қауіптіліктің ықтималды бағасын сейсмикалық шағын аудандастыру негізінде жергілікті әсерлермен, посткеңестік кеңістіктегі елдерде қолданыстағы/жаңа салынған құрылыстар үшін соңғы элементтердің сызықты емес модельдерін пайдалана отырып, қазіргі заманғы құрылымдық талдаумен біріктірді және бұл жұмыс жалғасуда.

Неліктен NU-ға қосылуға шешім қабылдадыңыз?

Осы лауазымға өтініш берген кезде NU-да жұмыс істеуге шешім қабылдағанымның үш себебі бар. Біріншіден, мен NU – бұл провост Илесанми Адесида бастаған және халықаралық стратегиялық серіктестері бар ғылыми бағытталған университет деп естідім. Мен NU-ның жақын болашақта бүкіл әлемде жетекші жоғары білім беру университеті болуға үлкен әлеуеті бар екеніне сенімді болдым. Екіншіден, Қазақстанда құрылыс саласы қарқынды дамуда, әсіресе азаматтық құрылыста жобалардың қауіпсіз орындалуын қамтамасыз ету үшін тиісті талдаулар мен шараларды айқындау үшін жоғары білім деңгейін талап етеді. Үшіншіден, маған “сіз тек бір рет өмір сүресіз” деген дәйексөз ұнайды және әр түрлі өмірлік тәжірибе мен үшін әрқашан қызықты.

 Болашаққа жоспарларыңыз қандай?

Менің болашаққа жоспарларым:

(1) NU-ды әлемнің жетекші университеттерінің біріне айналдыру үшін өз үлесімді қосып, күшімді салу; (2) Қазақстанның құрылыс саласындағы геотехник-мамандарды оқыту; (3) көптеген жергілікті институттармен/құрылыс компанияларымен ынтымақтаса отырып, азаматтық инфрақұрылым үшін әртүрлі қауіптердің тәуекелдерін бағалау және салдарын жұмсарту жөнінде зерттеулер жүргізу; (4) геотехникалық жобалауды күрделі геотехникалық мәселелерді неғұрлым барабар шешу бағытында ынталандыру.